Mọi người thường hỏi tui làm gì cả đêm. Bây giờ xin thưa là tui thường dành cả đêm để ĐỌC. Trong các trang cộng đồng ở nước ngoài có khá nhiều close group dành cho những người hoạt động trong lĩnh vực truyền thông. Tui tham gia và đọc khá nhiều các Material mà họ chia sẻ lẫn các Disscussion. Dĩ nhiên là bằng tiếng Anh.

Có một thực tế đáng buồn là truyền thông mạng xã hội ở VN rất khác với các bài học mà tui học được trên mạng. Vì sao ? Vì hành vi cộng đồng của chúng ta khác. Vì khách hàng của chúng ta cũng khác. Và vì đa phần các bạn làm Social ở VN đều được đào tạo PR hoặc Marketing nên có khá nhiều quan điểm ở trạng thái ko rõ ràng. Cuối năm càng nhiều event nhãn hàng thì các influencer cũng nhận “đơn hàng” tới tấp. Nhưng, cái này là cái hại não nhất, đa phần các bạn làm cho các Brand đều cho rằng CHẠY SOCIAL là để thông tin và hình ảnh của mình chình ình lên account ( profile/page) của các influencer. Rất sợ !  Kèm những đòi hỏi đăng thông tin thật PHÔ là phải set KPI thật cao. Like phải nhiều vì Influencer là phải HOT. Mún xỉu lun 🙁 Đừng có mà lôi KPI ra hù, đừng lấy số ra ép. Influencer khác với hot blogger. Có những influencer chưa bao giờ viết blog. Có những blog rất hot nhưng người sở hữu các blog đó muôn đời ko phải là influencer. Influencer không hẳn là người nổi tiếng với số đông nhưng là người có khả năng khuynh đảo cộng đồng riêng của họ. Chính cái đó đã tách khái niệm influencer ra khỏi các thể loại hot blogger, hot boy, hot girl, hot gay,hot les, hot news… Chỉ có 1 vài hot blogger sống sót qua giai đoạn giao thời để chuyển tiếp thành influencer và 1 thế hệ influencer “mới sinh” hình thành theo khối chung về sở thích, độ tuổi, và các vạch trùng nhau về hoàn cảnh, công việc, gia đình, con cái…

Hiện trạng các bạn agency toán loạn chạy với mấy cái campaign khách hàng bỗng dưng muốn “chạy social” khá là zui. Khách hàng của các agency ( tức các bạn làm cho brand) xem SOCIAL là rải các mẩu tin ngắn hạn, giống như media booking vậy đó. “Tao trả tiền cho nó thì nó phải nghe tao sai bảo”. Điều này ko đúng. Bạn mời phóng viên đi họp báo và gửi phong bì 500k xong kêu người ta đăng tất cả thông tin theo ý bạn ? Ko hề có chuyện đó. Họ còn có cấp trên và các quy định của tòa soạn, những luật bất thành văn với phòng sale để có chi phí cho cả ngôi nhà chung cùng tồn tại. Mún có quyền thì phải có tiền. Muốn chữ nghĩa thế nào người ta đăng thế nấy thì bạn phải mua tin ngắn 150 chữ từ phòng sale với giá gấp 5-10 lần. Nếu khách hàng thích kiểu social như vậy thì các bạn agency nên khuyên khách hàng chọn báo mạng để đăng thông tin cho rẻ. Agency mua bỏ sỉ mỗi năm từ 300 triệu trở lên sẽ có mức chiết khấu đến 40% từ các báo/tạp chí in lẫn online. Nếu mua lẻ 1 bài trên 2sao vị trí đẹp có giá khoảng 3-4 triệu thì nếu bỏ sỉ 500 triệu sẽ được chiết khấu còn khoảng hơn 2 triệu/bài ( ví dụ ). Tuy nhiên tòa soạn nào cũng sẽ có nguyên tắc của họ. Mua bài PR ok nhưng ko được quá 5 hình, text phải ít hơn 800 chữ, hình không được nhạy cảm, không được chèn link, không được này nọ lọ chai chứ không phải ai muốn sao cũng được.

Còn mà nếu khách hàng muốn social. Thì agency phải chịu khó giải thích với khách hàng social là gì. Và chạy social cũng có 2 hướng như báo chí luôn. Chỉ có giá thành là ngược lại. Quảng cáo càng phô thì giá càng rẻ và ko được đòi hỏi văn phong hay dùng tên của influencer trong các post, còn mún pr để được lòng cộng đồng mạng bằng tiếng nói của influencer thì giá phải cao. Influencer khác báo/tạp chí ở chỗ người post là người dùng UY TÍN CÁ NHÂN để giới thiệu sản phẩm. Còn ở tạp chí các mục quảng cáo/pr được chia đất khá rạch ròi, người viết có thể là copywriter hoặc có thể là phóng viên nhưng họ ko dùng uy tín cá nhân để giới thiệu sản phẩm.

Tuổi trẻ KO BÁN PR, họ bán quảng cáo, xấp quảng cáo được in riêng và chạy chân-đầu trang chuyên mục quảng cáo rõ ràng. Uy tín của Tuổi trẻ cũng đi ra từ đó. Uy tín là thứ vô giá, thương hiệu cá nhân của influencer cũng dựa trên uy tín cá nhân với cộng đồng mà có. Cái đó không phải để bán. Thương hiệu có thể bán nhưng uy tín cá nhân thì ko.

Tài khoản trên mạng xã hội cũng như báo/tạp chí, cũng có xếp hạng từng phân khúc. Giá trị của từng chiến dịch trên mạng xã hội cũng có giá tương tự. Có những agency chạy social theo kiểu quy tụ 1 nhóm mấy chục bạn có friendlist trên 3000 để seeding lẫn nhau và post thông tin khi khách hàng cần chạy social, mỗi post các bạn được trả mấy trăm ngàn đồng để ún trà chanh chém gió. Các account này đông nhưng hot hay không thì agency tự biết, nhiều bạn làm cho brand cũng chẳng biết đâu, chỉ thấy có like nhìu nhìu trong báo cáo là hả hê gòi. Kiểu như 1 account là 1 cái tờ rơi vại đó. Rải cả xấp tờ rơi có ai đọc,tin và tìm đến ko thì chỉ có agency biết. Nhưng vì khách hàng cũng chả rành thì mình cũng chả cần phải phức tạp chi cho nó mệt. Tới 1 ngày đẹp trời mà khách hàng đòi đích danh vài influencer bự bự là náo loạn cả làng vì nào giờ báo giá chạy social thấp tè, mấy chục post có vài triệu. Giờ cost đâu ra ? ( chuyện cost đâu ra ko phải chuyện của influencer he, hờ hờ … đừng có đi chào zá rẻ với brand rồi than thở với influencer về budget này nọ, người ta thông cảm 1 lần thôi à, ko được nhìu lần đâu.) Chưa kể khi khách hàng đòi influencer phải đúng target sản phẩm là agency chóng mặt nhức đầu luôn. Họ đa phần không nắm rõ các “Influencer mới sinh” mà chỉ biết sơ sơ những “hot blogger” ngày trước. Bản thân tui cũng phải trần thân lắm mới gom nổi hệ thống account có sức ảnh hưởng, quan hệ các lĩnh vực và độ tuổi khác nhau trên social network.

Khi đi giao lưu với các đề tài về social hay digital marketing cũng có nhiều bạn quan tâm đến vấn đề chi phí khi làm việc với influencer thì hum nay tui sẽ gom gom nó zô, mỗi thứ 1 tí để giải tỏa thắc mắc chung.

Nếu bạn làm công ăn lương thì việc bạn làm là bussiness của bạn, còn với influencer thì 1 khi đã đồng ý bán chữ, bán tên, bán hình trên hệ thống account social thì đó là bussiness của họ. Đừng nói rằng chúng tôi cho các bạn influencer những thông tin bổ ích. Trời ơi thông tin bổ ích trên báo với mấy forum nhìu lắm. Thông tin bổ ích thì bạn tự lập facebook tự share mà câu like đi, bắt influencer post làm gì ? Post thông tin bổ ích của bạn câu like có bằng post hình Ngọc Trinh hay mấy cái cướp/giết/hiếp, hở, cởi, đồng tính, scandal nghệ sĩ ko ? Thông tin bổ ích của bạn có tăng thêm uy tín CÁ NHÂN cho Influencer trong cộng đồng mở để có họ thêm subscriber ko ?

1 là phải thích , 2 là lợi ích. 

Influencer là vậy đó. Như tui cặm cụi post bài du lịch Thái vì tui thích, tui post đồ tui ăn vì tui thích, tui để máy ảnh điện thoại, tablet, kindle, mp3, cd player, quần áo giày dép mỹ phẩm của tui lên vì cơ bản khi tui rước về là tui thích. Nhưng mún tui post quán mới hay sản phẩm mới thì tui phải suy nghĩ. Khi sản phẩm đó là CỦA TUI hay chỗ đó TUI THÍCH thì sẽ quẳng lên chẳng cần tiền. Tui tự trải nghiệm, tự post. Thấy ko được thì ko nhận, ảnh hưởng tới uy tín mình, dân tình ăn dở dân tình chửi mình. Hờ hờ… Có những chỗ mời khai trương tui ko tới, nhưng có hôm phỡn sẽ tự mò tới thử ra sao, tiền của mình chi trả, mình tha hồ sỉ vả khi có vấn đề. Chứ ko làm trò hề khi cả thế giới cùng chửi có mỗi mình đi khen vì đã trót ăn miếng free hay cầm vài đồng chi phí.

Các mức hình thành giá cho social sẽ được tính như sau:

• Bài viết cho blog sẽ mắc hơn post lẻ trên facebook vì nó có lợi về thời gian và cho cả SEO, SEM, đầu tư nội dung cũng cao hơn. Chi phí từ 130-500$/entry.
• Cover photo trên facebook sẽ có giá theo ngày rẻ hơn mua post nội dung trên cùng hệ thống mạng xã hội.  Ngược lại ở làng báo thì mua bìa giá sẽ cao hơn mua bài PR/quảng cáo trang trong.
• Giá bán cover photo hiện nay dao động khoảng 25$/ngày trong khi 1 post nội dung chỉ có tuổi thọ trong feed chừng vài chục phút cho đến khoảng 5 tiếng đồng hồ trung bình 70-300$ tùy nội dung quảng cáo thô thiển có sẵn hay tự sản xuất, sản phẩm có nhạy cảm hay ko, yêu cầu và KPI, influencer là ai…
• Chi phí có thể được tính tương đương cho giá thành các sản phẩm tặng hoặc voucher.

Có nhiều vấn đề rất nghịch lí trong khi các agency đề nghị chi phí với influencer như sau:

1 bài pr trên báo/tạp chí = chi phí media booking + chi phí copywrite + chi phí hình ảnh, layout. Media booking dao động từ 3 -15 triệu cho báo mạng, 6 -80 triệu cho báo in. Copywriter thường được trả trung bình 2-5 triệu/bài viết 800-2500 chữ. Hình ảnh cho photographer trung bình 100$/giờ hoặc 2-5 triệu/event. Layout của tạp chí họ sẽ xử hoặc đơn giản thì agency tự làm

Vậy mà khi agency chào giá cho brand hay gọi cho influencer thì toàn: hình ảnh tự chụp + text tự viết + post lên = 1-2 triệu, chưa kể có những sản phẩm thuộc ngành hàng dairy product,fmcg còn bảo influencer tự đi mua nguyên liệu về, tự chế biến, tự chụp hình, tự edit, tự viết text (ép influencer nhận thêm việc với lí do là thoải mái cho influencer quyết định phong cách phù hợp nhưng cuối cùng lại chỉ được post sau khi cho nhãn hàng xem và nâng mí gọt cằm theo ý họ 5 lần 7 lượt) với giá 1-2 triệu.

Chi phí cho influencer bị đánh giá quá ư là rẻ rúng, chỉ bằng 1/2 cho việc viết 1 bài copywrite từ thông tin brand có sẵn. Xây dựng thương hiệu cá nhân làm gì để rồi làm việc gấp 5 lần ( idea + chụp + viết + layout + post) để nhận chi phí bằng 1/2 việc ngồi vẽ chữ ko cần cái gọi là “nổi tiếng” hay “ảnh hưởng” hay ” có tên tuổi” trên social gì cả. Social sao mà rẻ rúng quá! Kiểu như nguyên cái campaign này hết 2 tỉ 211 triệu. Thôi để tròn số cho đẹp lấy thêm 9 triệu chạy Social đi cho thành 2 tỉ 220 triệu. Tất cả những nghịch lí này đều từ 1 nguyên nhân duy nhất là những khái niệm về Social ở VN còn quá mới mẻ. Social ở VN được hiểu tương đương với việc booking những post lẻ như tin ngắn 150 chữ kiểu media booking chứ không cần hiểu đến cốt lõi của cái gọi là uy tín cá nhân hay ảnh hưởng. Social với một số nhãn hàng và agency chỉ để gọi là có thể 1 mảng dịch vụ hay vài chữ thông tin mang tính thời điểm chứ không gắn liền với các chiến dịch dài hơi tạo dựng thêm hiểu biết, uy tín hay những giá trị branding, hình ảnh đẹp, hoạt động ý nghĩa hay gắn kết những mối quan hệ lâu dài khác cho nhãn hàng của họ.